بررسی فقهی نقش مصلحت در افشای اسرار بیماران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم

چکیده

نقش محوری مصلحت در فقه استدلالی شیعه بر کسی پوشیده نیست تا جایی که بسیاری از فقیهان، احکام را تابع مصالح و مفاسد می‌دانند. یکی از ساحت‌های مهم تأثیرگذاری اندیشه فقه مصلحت‌محور، حوزه موضوعات نوپیدای فقه پزشکی است که می‌توان بر چالش‌های فراروی این عرصه فایق آمد. کارکرد مصلحت در تزاحم بین حفظ اسرار بیمار و رعایت مصالح مهم و مورد تأکید شریعت، از جمله مسائلی است که نیازمند تأمّل و تحقیق شایسته در این حوزه می‌باشد. مسأله‌ای که تاکنون به صورت جدی در حوزه فقه پزشکی بدان پرداخته نشده است. در نوشتار حاضر با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی و ابزار گردآوری کتابخانه‌ای، تزاحم بین مصالح مورد تحلیل واقع شده تا مواردی که دارای ملاک‌های مهمتری از حفظ حریم خصوصی بیمار هستند، شناسایی شوند؛ مواردی، مانند جلوگیری از سرایت بیماری، مشورت‌دادن درباره ویژگی‌های افراد، آزمایش‌های قبل از ازدواج، شهادت در محاکم، جلوگیری از ارتکاب جرم، دفاع پزشک از عملکرد خویش، اهداف آموزشی و تحقیقاتی.