استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم و استادیار دانشگاه باقرالعلوم؛
چکیده
فقه مذهب اهل البیت: با سنن هزارساله عریق خود اکنون نظم دقیق مبتنی بر بافت ناخودآگاه سنت‌های عالی و آلی علمی دارد که مطالعه مناهج فقیهان آن میتواند به بازتولید روشی مؤثر منتج شود که به سرعت رشد فقه، همپای نیازهای عرصه معاصر آن، همزمان با رعایت الگوهای نظم فقهی بیانجامد. از این رو در کوشش برای پاسخ به این سؤال است که بایسته‌های ضروری در تحقیق در منهج‌شناسی چیست؟ این نوشتار با توسل به مطالعات کتابخانه‌ای تحقیق و با روش توصیفی ـ تحلیلی کوشیده است با مفهوم‌شناسی «منهج» الگوی یک مطالعه منهج‌شناسی فقهی را در دو ساحت عقل نظری و عقل عملی کشف، ترسیم و تقویت نماید. نتیجه تحقیق نشان می‌دهد که یک منهج فقهی از عناصر: مبانی کلامی، هدف، دلایل و قضایای پایه، نحوه استخدام دلیل و توجه به وضعیت عصر و مصر فقیه تشکیل شده است که در سه زمینه ادبی، اصولی و رجالی در فقه فقیه قابل مطالعه خواهد بود. مفاهیم مکتب فقهی و مدرسه فقهی مفاهیمی هستند که با منهج فقهی تعاملی پیوسته داشته و تمرکز علمی بر آنها متوقف بر مدل منهج شناسی علمی خواهد بود.
)