آیتالله نایینی در کتاب وسیلة النجاة ـ که به منزله رساله عملیه و البته بسیار متمایز از دیگر رسائل است ـ به طبیعت حال به مستندهای احکام، اشارهای نکرده است؛ در حالی که احکام فقهی یاد شده در این کتاب، در حقیقت، مستند به أحادیث یا قرآن و یا مطابق عرف ممضای شارع است. مسأله اصلی در پژوهش پیش رو این است که مستندهای قرآنی آرای فقهی محقق نایینی در احکام وضو چیست؟ با این تحقیق، در صدد آن هستیم تا به سخن برخی از شبههافکنان و منتقدان که فقه بعضی از فقهاء را مستند به قرآن نمیدانند و گمان میکنند از این زاویه با تفکر أخباری تفاوتی ندارند پاسخ دهیم و تبیین نماییم که بسیاری از فروع فقهی کتاب وسیلة النجاة، افزون بر مستندهای روایی، مستند قرآنی نیز دارد. روش ما در این تحقیق بدین گونه است که فتاوای محقق نایینی در عرصه فقه الوضوء را از کتاب وسیلة النجاة انتخاب میکنیم؛ سپس با استمداد از فقرات آیات مربوط، به تحلیل تفسیری آن میپردازیم و مستند قرآنی فتوا را تبیین مینماییم. با بررسیهای صورتگرفته به این نتایج دست مییابیم که این فقیه عظیم الشأن، با تمسّک به ثقلین، به اصطیاد احکام فقهی از جمله وضو پرداخته است. این فقیه صمدانی، نه جزء أخباریها است که در استنباط احکام فقهی به روایات اکتفاء کند، و نه در شمار قرآنیون است که با تفکر قرآنبسندگی، به استنادات قرآنی بسنده نماید؛ بلکه فقیهی است که هر دو ثقل اکبر و اصغر را مورد توجه قرار داده است. از مباحث ایشان، به دست میآید که وی بر این باور است که شارع در تشریع احکام و از جمله آیات فقهی، هر جا که در مقام تعلیم خاصی نبوده، به عرف، به عنوان دلیل فرعیِ مورد قبول، واگذار و آن را امضاء نموده است.