مسئلة مکان اعتکاف یکی از مسائل مورداختلاف فقهای اسلامی است. بر اساس آیات قرآن، یکی از مواردی که در انجام اعتکاف شرط شده، حضور معتکف در مسجد است؛ اما اینکه معتکف در چه مسجدی میتواند به اعتکاف بپردازد، در دیدگاه، فقهای اسلامی اختلافنظر وجود دارد. مسئلة این پژوهش بررسی فقهی و موضوعشناسی مصادیق مکان اعتکاف و مسجد جامع در تراث روایی امامیه و اهلسنت است که این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهرهگیری از منابع کتابخانهای، با هدف بیان پاسخی درخور به پرسشیادشده نگاشته شده است.
از دیدگاه فقه امامیه، اعتکاف در هر مکانی صحیح نیست و باید در مسجد باشد و بر این امر افزون بر نصوص وارده، ادعای اجماع قطعی شده است. در بررسی اقوال فقهای امامیه در رابطه با مکان اعتکاف، سه نظر اصلی و اساسی وجود دارد: نظر اول این است که اعتکاف در هر مسجدی صحیح است؛ نظر دوم اینکه مساجد اربعه یا خمسه صحیح است؛ نظر سوم این است که اعتکاف در مساجد اربعه و مسجد جامع صحیح است که مشهور فقها و متأخران این نظر را پذیرفتهاند و معتقدند اعتکاف در مسجد جامع نیز صحیح است.
از نگاه اهلسنت اعتکاف در مساجد سهگانه و مساجدی که محل تجمع عموم مردم (مسجد جامع) باشد، صحیح است و در جایی که نماز جمعه در آن اقامه شود نیز صحیح است.