مرکز فقهی ائمّه اطهار (علیهم السلام)فقه و اجتهاد2423-52451220140923Recipient’s Liability in Void Contractsضمان قابض در عقد فاسد84643193FAمحمّدجواد فاضل لنکرانیاستاد دروس خارج حوزه علمیه قم و رئیس محترم مرکز فقهی ائمهاطهارJournal Article20200630احکام عقد فاسد در فقه از اهمّیت بسیاری برخوردار است، زیرا این احکام در همۀ قراردادها بهویژه قراردادهای جدید کاربرد بسزایی دارد. ازاینرو، در این نوشتار به بررسی یکی از مهمترین احکام عقد فاسد، یعنی مسئلۀ ضمان برای قابضی که عین را میگیرد پرداخته شده است، تا بدانیم که آیا قابض در عقد فاسد، در صورت تلف شدنِ عین، ضامن آن هست یا خیر. به نظر میرسد، قابض در عقد فاسد قطعاً ضامن است و باید مثل یا قیمت آنرا به مالک پرداخت کند؛ زیرا هر سه دلیلی که بر ضمان اقامه شده است، یعنی حدیث علی الید، روایات کنیز مسروقه و قاعدۀ مایضمن، میتوانند بر آن دلالت کنند. این نوشتار، برای یافتن پاسخ، ابتدا دو مبنای مهم در مسئلۀ عقد فاسد، یعنی معاطات بودن یا معاطات نبودن آنرا مدّ نظر قرار داده و سپس مسئلۀ ضمان قابض در عقد فاسد را بررسی مینماید آنگاه ادله فقیهان برای اثبات یا نفیِضمان تبیین و نقد شده و نقدها و دیدگاه مختار بیان میشود.مرکز فقهی ائمّه اطهار (علیهم السلام)فقه و اجتهاد2423-52451220140923Legitimacy of Escaping the Opposition to Sharia Rulesروا انگاری رهایی از مخالفت با احکام شرع476643194FAسید محمدرضا فیاضیپژوهشگر مرکز فقهی ائمه اطهارJournal Article20200630رهایی از مخالفت با احکام شرع همواره مورد توجه بوده است. این مسئله در ادیانِ قبل از اسلام نیز مطرح بوده و در قرآنکریم و روایات، مواردی از راههای مشروع و غیرمشروعِ رهایی از مخالفت با احکام رایج در سایر ادیان، گزارش شده است. در متون فقه اسلامی، این مباحث تحت عنوان «فقهالحیل» یا «حیلههای شرعی» بیان شده که برخی از آنها در روایات مورد تأیید ائمۀ معصومین: قرار گرفته و از آنها به عنوان بهترین فرار، که فرار از حرام به حلال و از باطل به حق است، تعبیر شده است. با استفاده از اطلاق این روایات این نتیجه به دست میآید که قاعدۀ جاری در این مسئله جواز حیلههای شرعی است اما از آنجا که حکم خدا قابل تغییر نیست، در مواردیکه دلیل خاص بر جوازِ حیلهای نباشد، میتوان با استفاده از تغییر موضوع به تغییر حکم شرعی و فرار از حرام بهسوی حلال رسید؛ زیرا موضوع به منزلۀ علت و سبب حکم است و با تغییر موضوع میتوان حکم شرعی را تغییر داد.مرکز فقهی ائمّه اطهار (علیهم السلام)فقه و اجتهاد2423-52451220140923Analysis of Purity of Followers of the Bookواکاویِ طهارت اهلِکتاب679243196FAاحمد خوانساریمدرس مدعو جامعة المصطفی العالمیّةJournal Article20200701مسئلۀ طهارت و یا نجاست اهلِکتاب یکی از مسائلی است که همواره از گذشته و خصوصاً در دهههای اخیر مورد بحث و بررسی فقیهان بوده است. فتاوای مختلف در این فرع فقهی در تعامل مسلمانان با اهلِکتاب در زمینههای گوناگون مانند: گردشگری و ارتباط با آنان خواه در کشورهای غیراسلامی و خواه در کشورهای اسلامی با اقلیتهای دینی، استفاده از خوراکیهای غیرگوشتی آنان و...، اثر بخشی مستقیمی دارد. این نوشتار سعی دارد با بررسی آیات و روایات و بررسی شهرت قدما، در نهایت، طهارت اهلِکتاب را اثبات نماید و در این مسیر به روایاتی استناد جوید که اصلاً یا کمتر مورد استدلال واقع شده است.مرکز فقهی ائمّه اطهار (علیهم السلام)فقه و اجتهاد2423-52451220140923Iran's Accession to the Convention against Corruption (UNCAC)
in the Sphere of Bribery in Interaction ith Jurisprudenceالحاق ایران به کنوانسیون مبارزه با فساد در زمینة رشا و ارتشا در تعامل با فقه9311843197FAاسماعیل آقابابائی بنیاستادیار گروه مسائل فقهی و حقوقی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم.Journal Article20200701الحاق ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد، از جهت توسعه مرتکبان از بخش دولتی به خصوصی و مشمول مجازات قراردادن هرگونه منافع ناشی از ارتشا، از جمله مسائلی است که طبعاً حقوق داخلی را که هماکنون با خلأ قانونی مواجه است، متحول خواهد ساخت. در این تحول، گذشته از ضرورتها، توجه به پیام واقعی روایات و بازخوانی مجدد آنها برای یافتن آرای جدید فقهی ضرورت دارد. ناظر نبودنِ فقه موجود به مسائل اجتماعی و انحصار پرداخت رشوه طبق برخی اقوال به پرداخت در مقام حکم و نیز تعلق مال مورد رشوه به راشی، از جمله مسائلی است که تأثیرپذیری حقوق داخلی از الزامات ناشی از الحاق به کنوانسیون مذکور را میتواند با چالش مواجه سازد. این نوشته با بحث از کنوانسیون، حقوق داخلی و فقه موجود، این چالشها را مطرح و به این نتیجه دست مییابد که با بازخوانی مستندات برخی از آرای فقهی میتوان ضمن پایبندی به فقه، حقوق داخلی را همسو با آوردههای کنوانسیون متحول ساخت.مرکز فقهی ائمّه اطهار (علیهم السلام)فقه و اجتهاد2423-52451220140923Jurisprudential Review of Functions of Text Messages
in the Context of Privacyبررسی فقهی کارکردهای پیامک در بستر حریم خصوصی11914743198FAمحمد زرقانیمدیر گروه فقه دفاع و امنیت مرکز فقهی ائمه اطهار و دانشجوی دکتری تاریخ تشیع دانشگاه ادیان و مذاهب قمJournal Article20200701چگونگی استفاده صحیح از پیامک و سرویس پیام کوتاه بحثی است که این مقاله در پی تبیین و بررسی فقهی کارکردهای آن است؛ زیرا در بحث استفاده از وسایل و ابزارآلات ارتباطی، تنها از طریق استفاده صحیح و درست از دیدگاه شرعی و قانونی است که انسان میتواند از آنها در راه رفاه و رسیدن به سعادت و کمال یاری جوید. در غیر این صورت، یعنی استفاده نادرست و خلاف از آنها، باعث میشود که این ابزار و وسایل ارتباطی عمدتاً بلای خانمانسوز انسان گردیده و حتی حریم خصوصی افراد که جزء اولین حقوق و نیازهای انسانی است، از دسترس و تجاوز دیگران در امان نباشد. بنابراین، مقاله حاضر ضمن ذکر مزایا و ویژگیهای سیستم ارتباطی پیامک، به برخی از کارکردهای مهم آن اشاره و در مورد پیامدها و عواقب ناشی از استفادۀ سوء و نادرست از این وسیله هشدار میدهد و در ادامه، انواع پیامک به لحاظ محتوایی را طرح کرده و با اشاره به بحث حریم خصوصی افراد، پیامکهای مزاحم را مورد بررسی قرار میدهد و احکام فقهی و حقوقی پیامکهای مزاحم و ناقض حریم خصوصی افراد را تبیین نموده و در نهایت راهکارهایی برای استفاده درست و صحیح از پیامک پیشنهاد میدهد.مرکز فقهی ائمّه اطهار (علیهم السلام)فقه و اجتهاد2423-52451220140923The conditionality of purity and Preventiveness of Impurityشرطیت طهارت و مانعیت نجاست14817543199FAفضلالله غلامعلیتباراستاد سطوح عالی حوزه علمیه قمJournal Article20200701<span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-font-size: 10.0pt; font-family: 'B Lotus';" lang="AR-SA">یکی از مباحث مهم و کاربردی در فقه عبادات، مسأله شرطیت طهارت و مانعیت نجاست است. سه رویکرد میان فقیهان امامیه از آغاز تا کنون در مسأله مذکور رایج است که عبارت میباشد از: شرطیت طهارت خبثیه، مانعیت نجاست بدون معذر و مانعیت نجاست معلومه. قائلان به رویکرد اول به سه دلیل اجتهادی که عبارت است از: آیات قرآن، روایات معصومان</span><span style="font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-size: 16.0pt; font-family: Alaem; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman'; mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Alaem;" dir="LTR">:</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-font-size: 10.0pt; font-family: 'B Lotus';" lang="AR-SA"> و اجماع فقیهان تمسک کردهاند، ولی دلیل قرآنی و روائی آنها دچار اشکالهای دلالی است و اجماع ادعا شده نیز، بر فرض احراز، مبتلی به معارض است. معتقدان به رویکرد دوم همچنین به اجماع فقیهان و روایات معصومان</span><span style="font-size: 11.0pt; mso-bidi-font-size: 16.0pt; font-family: Alaem; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman'; mso-char-type: symbol; mso-symbol-font-family: Alaem;" dir="LTR">:</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-ansi-font-size: 10.0pt; font-family: 'B Lotus';" lang="AR-SA"> تمسک کردهاند، اما اجماع ادعا شده، مدرکی است و اجماع مدرکی نزد فقیهان امامیه، ارزش دلیل مستقل را ندارد و روایات اهل بیت نیز تنها بر مانعیت نجاست معلومه دلالت دارد. زیرا مجموعه روایات در مسأله که عبارت است از: روایات معلل، روایات مشروط و روایات مستثنی، تنها با مانعیت نجاست معلومه تناسب دارد و بر شرطیت طهارت خبثیه دلالت ندارد و این روایات به حدی فراوان است که برای فقیه اطمینان به رویکرد سوم حاصل میشود.</span><span style="font-size: 14.0pt; mso-ansi-font-size: 10.0pt; font-family: 'B Lotus'; mso-ascii-font-family: 'Times New Roman'; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-hansi-font-family: 'Times New Roman'; mso-ansi-language: EN-US; mso-fareast-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA;" lang="AR-SA" dir="RTL"><br /></span>