per
مرکز فقهی ائمّه اطهار (علیهم السلام)
فقه و اجتهاد
2423-5245
2016-03-20
3
5
6
29
43354
Original Article
نقل به معنا در روایات
Narrating Hadiths in Paraphrase
محمدجواد فاضل لنکرانی
1
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و رئیس محترم مرکز فقهی ائمه اطهار
از مباحث مهم در علم حدیث، بحث از چگونگی نقل احادیث است به این معنا که آیا نقل به معنا در روایات جایز است یا خیر و در صورت جواز، آیا روایاتی که امروزه به دست ما رسیدهاند نقل به لفظاند یا نقل به معنا؟ نوشتار حاضر در صدد تبیین ادله جواز نقل به معنا بوده و پس از ذکر ادلهای که در اینباره وارد شده همچون قرآن، دلیل عقلی، بنای عقلا و روایات، به بررسی این ادله پرداخته و جواز نقل به معنا به اثبات میرسد، لیکن باید توجه داشت که بیشتر روایات نقل به لفظ میباشد نه نقل به معنا و آن روایاتی هم که منقول به معنا هستند همراه با قرینه میباشند. همچنین اگر بگوییم بیشتر روایات منقول به معناست، در این صورت روایات از حجیت ساقط خواهند شد؛ چرا که امکان اشتباه راوی در فهم مراد امام7 وجود دارد.
https://mags.markazfeqhi.com/article_43354_61b88b065c841b2ef3f61855bbba97c8.pdf
حدیث
نقل به لفظ
نقل به معنا
فهم راوی
مراد امام
per
مرکز فقهی ائمّه اطهار (علیهم السلام)
فقه و اجتهاد
2423-5245
2016-03-20
3
5
30
59
43355
Original Article
بررسی فقهی ـ حقوقی تحقیقات جنایی
Jurisprudential - Legal Study of Criminal Investigations
حمید ستوده
1
استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم
توجه و استناد به امارات تخصصی و علمی، در راستای تکمیل دلایل در پروندههای کیفری، حائز اهمیت است و در این میان، گزارش تحقیقات جنایی، به عنوان بازوی مهمِ کارشناسی، در یاری محاکم و دادگاهها از مهمترین أمارات قضایی تلقی میگردد. در این نوشتار، پس از بیان کلیات و شیوههای اثبات موضوعات قضایی در علوم جنایی، دو مبنای مهم در اعتبار یافتن این شیوه، یعنی بحث علم قاضی و رجوع به کارشناسی از نظر قانونی و فقهی بررسی و شرایط و قلمرو استناد به آنها در اعتبار رأی پلیس علمی و جنایی تبیین میگردد.
https://mags.markazfeqhi.com/article_43355_ce0010ac47e9318721e1671ed593aad9.pdf
تحقیقات جنایی
دلیل اثبات
کارشناسی
علم قاضی
per
مرکز فقهی ائمّه اطهار (علیهم السلام)
فقه و اجتهاد
2423-5245
2016-03-20
3
5
60
90
43370
Original Article
قصاص و دیه اعضا و نفس در جنایت بر افراد دارای زندگی نباتی (با رویکرد تداخل و عدم تداخل)
Retaliation and Ransom (Diya) in Crimes Against Patients
in Vegetative State (VS), A Non-Interference Approach
علیاکبر پورطالبی وراعون
1
دانشآموخته سطح چهار حوزه علمیه قم و مرکز فقهی ائمه اطهار
زندگی نباتی وضعیتی است که در آن فرد به علت آسیب (مرگ) سلولهای قشر مغز قادر به ادارة فعالیتهای ارادی خود نیست. این وضعیت با مرگ مغزی و کما دارای تفاوتهای اساسی است. از نظر پزشکی، سلولهای مرده قشر مغز بازگشت نخواهند کرد، اما درعین حال با سالم بودن ساقة مغز، سیستم خون رسانی، تنفس، گوارش و امثال آنها به کار خود ادامه میدهد و ممکن است فرد حتی بدون دستگاههای تنفسی سالها در این نوع از حیات بسر برد؛ از آنجا که علاوه بر آسیب به قشر مغز، تمام یا برخی از أعضا و حواس این افراد نیز دچار آسیب شوند، نسبت به دیهو قصاص اعضا و نیز تداخل یا عدم تداخل آن در دیه و قصاص نفس اختلافات بسیاری بروز نموده است؛ برخی از فقها دیة چنین افرادی را شامل دیة کامل برای عقل و هریک از حواس دانستهاند و در مقابل نظریات دیگری ابراز گردیده و امکان دریافت خسارات مازاد بر دیه نیز منتفی نشده است. تعیین قصاص و دیه اعضای این افراد با نگاه به تداخل و عدم تداخل در قصاص و دیه نفس، مطمح نظر این نگاشته است.
https://mags.markazfeqhi.com/article_43370_33d3b0849ec0546d9beed2cd48f41800.pdf
زندگی و مرگ
زندگی نباتی
مرگ مغزی
دیه
أرش
per
مرکز فقهی ائمّه اطهار (علیهم السلام)
فقه و اجتهاد
2423-5245
2016-03-20
3
5
91
110
43371
Original Article
اعتبارسنجی اسناد ملکی؛ بررسی فقهی ـ حقوقی
Validation of Property Documents; A Jurisprudential-Legal Study
مجتبی شجاع
1
استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم.
در این مقاله به بررسی مبانی فقهی و حقوقی اسناد ملکی پرداخته شده است. اسناد ملکی، زیر مجموعه اسناد رسمی بوده و در حقوق معتبر دانسته ومهمترین دلیل بر مالکیت، پنداشته شدهاند. در این مقاله اسناد ملکی از دیدگاه فقه شیعه نگریسته شده و روشن شد که امکان اعتبار آنها منحصر، در عنوان «ملکیت و مالیت» یا «اماریت» است و بعد از بررسی جامع، تطبیق عنوان «ملکیت و مالیت» بر این اسناد منتفی قلمداد شده، ولی درفرض صدور اسناد ملکی توسط حکومت عدل، اماره بودن آنان اثبات میگردد. بعد از اثبات اماره بودن این اسناد میتوان در عقود، با توجه به دلالت بر مدلولشان، طرف معامله قرار بگیرند و گِرو یا وثیقه در عقد رهن باشند.
https://mags.markazfeqhi.com/article_43371_d9416ff83d06c19ce2abf9c96bf84d6d.pdf
سند
رسمی
فقه
اعتبار
اماره
ید
per
مرکز فقهی ائمّه اطهار (علیهم السلام)
فقه و اجتهاد
2423-5245
2016-03-20
3
5
111
133
43372
Original Article
بازخوانی ماهیت قاعده اقدام و کاربرد آن در مسئله اتانازی
Rereading the Rule of Iqdam and its Application in Euthanasia
زهرا امیریفرد
1
طوبی زینالدینی
2
اکرم شریفآبادی
3
دکترای فقه و مبانی حقوق، دانشگاه عدالت تهران، مدرس حوزه و دانشگاه.
سطح سه رشته فقه و اصول، حوزه علمیه حضرت زینب، مدرس حوزه و دانشگاه.
سطح سه حوزه، مدرس حوزه و دانشگاه.
یکی از معانی قاعده اقدام که موجب ضمان بوده در معاملات معوض فاسد مطرح است موردی است که غیر مالک علیه مالک اقدام میکند و شخص متعهد به پرداخت مال یا انجام فعل یا ترک فعل میگردد. معنای دیگر مسقط ضمان بودن است، و در جایی است که شخص علیه خود اقدام و موجبات سقوط ضمان را فراهم میآورد. این قاعده علاوه بر فعل، ترک فعل را هم شامل میشود، بهگونهای که در مصادیق جدید امروزی نیز کاربرد دارد. از جمله مسئله اتانازی که ماهیت آن قتل عمد بیمار داوطلبانه یا غیرداوطلبانه میباشد. در این تحقیق بعد از تبیین ماهیت قاعده اقدام، مشخص شد در اتانازی، انجام فعل توسط پزشک حرام، ولی چون با اقدام و رضایت بیمار بوده، مستحق قصاص نمیباشد و میتواند مصالحه به دیه کند.
https://mags.markazfeqhi.com/article_43372_3090759055ab306b877763ff38341090.pdf
قاعده اقدام
ضمان
اتانازی داوطلبانه
اتانازی غیرداوطلبانه
فعال
غیرفعال
per
مرکز فقهی ائمّه اطهار (علیهم السلام)
فقه و اجتهاد
2423-5245
2016-03-20
3
5
134
158
43373
Original Article
کاربرد سیاق در فقه القرآن
Using Context in Qur’anic Jurisprudence
مجتبی صبوری
1
دانشآموخته مقطع خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و پژوهشگر مرکز فقهی ائمه اطهار.
بیشک کاربردهای متنوع سیاق در کلمات فقها، نقـش ایـن قاعـده در توسـعة اسـتنباط حـکم از آیاتالاحکام را به روشنی اثبات میکند. مسأله اصلی این پژوهش نیز تبیین و ارزیابی جایگاه و کاربرد سیاق در فقه القرآن است. در این مقاله، نخست ماهیت و معنای سیاق بیان شده، سپس گونههای مختلف آن همچون سیاق کلمات، جملهها و آیات بررسی شده است. اعتبار سیاق به عنوان مستند حکم شرعی، مشروط به پیوستگی و عدم فاصله، ارتباط صدوری، ارتباط موضوعی و... بوده و در صورت نبود آنها سیاق ثابت نمیشود و نمیتوان آن را به عنوان یک قرینة متصل در تفسیر آیات الاحکام استفاده کرد. بر این اساس، حجیت و اعتبار قاعده سیاق، علاوه بر شرایط مورد نظر، مستند به ظواهر قرآن و سیره عقلا بوده و بازگشت آن به هماهنگی درونیِ سخنان فرد حکیم میباشد. در این نوشتار، با احراز شرایط و دلایل یاد شده، شماری از کاربردهای سیاق در آیات فقهی قرآن، از جمله استفادة ملازمه از سیاق، استیفای معانی و کشف مفاهیم مقصود، چگونگی تقسیم اموالمیت و موضوعیت حرج در وجوب تیمم نیز بیان شده است.
https://mags.markazfeqhi.com/article_43373_47120f2c40e2e61494f84d5deb62db12.pdf
سیاق
فقه القرآن
آیات الاحکام
اجتهاد
حجیت ظواهر
per
مرکز فقهی ائمّه اطهار (علیهم السلام)
فقه و اجتهاد
2423-5245
2016-03-20
3
5
159
176
43374
Original Article
آثار و نتایج فقهی مسئلۀ قرائات مختلف آیات قرآن کریم
Jurisprudential Consequences of Different Readings of the Holy Qur’an
حامد شریفینسب
1
دانشآموخته مقطع خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم؛ دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران.
مسالۀ قرائت متفاوت آیات قرآن کریم همواره در طول تاریخ مورد توجه مفسران و فقهاء قرار داشته است و هرچند در عصر حاضر به علت رواج قرائت یکی از قاریان، توجه به سایر قرائات کمرنگ شده است ولی مسالۀ اختلاف قرائت میتواند آثار و نتایج متفاوتی در زمینههای مختلف فقه، تفسیر، کلام و... به دنبال داشته باشد. از آنجا که مباحث فقهی، تاثیر مستقیم در احکام تکلیفی و وظائف شرعی مسلمانان دارد در پژوهش حاضر، آثار و نتایج فقهی بحث قرائات مختلف پیگیری میشود تا ضرورت توجه به قرائات مختلف از منظر علم فقه نشان داده شود. بررسی ابعاد مختلف فقهی مسالۀ قرائت نشان میدهد که این مساله، گاه مستقیماً در موضوع برخی احکام فقهی همچون وجوب قرائت صحیح در نماز، وجوب طهارت در لمس آیات و حرمت کذب و سخن بدون علم بر خداوند متعال دخالت دارد و گاهی نیز در طریق استنباط حکم فقهی از آیات مورد استفاده قرار میگیرد همانند استنباط حکم مسح یا شستن پا در وضو و یا استنباط غایت حکم حیض که آیا غسل است یا پاکی طبیعی.
https://mags.markazfeqhi.com/article_43374_218b2e3ee42d6c1dd27943f63a51dd1a.pdf
اختلاف قرائت
ثمرات فقهی
حکم شرعی
سبعة
عشرة
per
مرکز فقهی ائمّه اطهار (علیهم السلام)
فقه و اجتهاد
2423-5245
2016-03-20
3
5
177
197
43375
Original Article
نقد و بررسی دیدگاه خاورشناسان پیرامون خاستگاه و ماهیت فقه اسلامی
An Evaluation of Orientalists’ View on the Origin
and Entity of Islamic Jurisprudence
باقر ریاحیمهر
1
پژوهشگر مرکز فقهی ائمه اطهار و دانشجوی دکتری قرآن و مستشرقان جامعة المصطفی العالمیه.
فقه اسلامی، از موضوعات مهمی است که مستشرقان در حوزه علوم اسلامی بدان پرداختهاند و سیر تحقیق ایشان، نشان از این گمانهزنی میدهد که خاستگاه فقه اسلامی، نظام حقوقی یهود و روم باستان میباشد و مناشقاتی بر سر آن داشتهاند. در این مقاله که تازهترین پژوهش در این زمینه به شمار میرود، با بهرهجستن از روش تحلیلی ـ انتقادی تلاش شده فقه پژوهی قرآن از نگاه مستشرقان تبیین و نقد گردد. بنا بر دستاوردهای پژوهش، مستشرقان در مطالعات فقهشناختی، آثاری از شباهتهای قوانین اسلامی با قوانین یهود و رومی را مستند ادعای خویش دانستهاند. در مقابل نیز اندیشمندان مسلمان، بر این مطلب تاکید داشتهاند که همة ادیان الهی از سوی پروردگاری واحد بوده و این امر منجر به تشابه در تکالیف و احکام فقهی آنان شده است و با مداقه در آثارشان میتوان دریافت که سعی بر این مهم داشتهاند که تفاوت ماهوی قوانین یهود و رومی را با فقه اسلامی مشخص و روشن نمایند.
https://mags.markazfeqhi.com/article_43375_d8b437c85ba6cc22a17bd2567c4d26cb.pdf
قرآن
فقه اسلامی
خاستگاه فقه
مستشرقان
قوانین یهود و روم